Όλα τα στοιχεία πρέπει να είναι προσεγμένα. Όλα είναι απαραίτητα και τίποτε δεν είναι περιττό.
Η γνώση αυτή, δυστυχώς, δεν υπάρχει σ’ όλους μας, για το λόγο αυτό πολλοί αγιογράφοι προσθέτουν και άλλοτε αφαιρούν ή τροποποιούν αρκετά από τα αγιογραφικά στοιχεία που απαρτίζουν τις αγιογραφίες των εικόνων του Χριστού.
Σαν ένα μάθημα αγιογραφίας ας πάρουμε στη συγκεκριμένη περίπτωση το φωτοστέφανο του Κυρίου, δηλαδή την επιγραφή «Ο ΩΝ» και τη δογματική σημασία των τριών γραμμάτων.
Μέσα στο φωτοστέφανο του Κυρίου σχηματίζεται ο Σταυρός. Ο Σταυρός είναι το όργανο με το οποίο λύτρωσε ο Χριστός τον κόσμο. Για τον λόγο αυτό εγγράφεται μόνο στο φωτοστέφανό Του.
Στις τρείς κεραίες του Σταυρού γράφονται τα γράμματα «Ο ΩΝ» που σημαίνουν ο υπάρχων. Ο υπάρχων είναι το όνομα του Θεού, το είπε ο Ίδιος στον Μωϋσή. «… Και είπεν ο Θεός προς Μωϋσήν λέγων· Εγώ ειμί ο ων· Και είπεν· ούτως ερείς τοις υιοίς Ισραήλ· ο ων απέσταλκέ με προς υμάς» (Έξοδ. Γ’, 13).
Το άρθρο «Ο» βρίσκεται επάνω από την Κεφαλή του Κυρίου· δεξιά και αριστερά τα «Ω» και «Ν», αυτή είναι η αρχαιότερη τοποθέτηση.
Η διάταξη αυτή συμφωνεί και με τις ανάλογες επιγραφές, ο Άγιος, η Αγία, που γράφονται στις εικόνες.
Ακόμη και σήμερα στις διάφορες υπηρεσίες ακολουθείται η ίδια διάταξη:
Ο Ο Ο
Πρόεδρος Διευθυντής Γραμματέας κλπ.
Επάνω το άρθρο και κάτω η λέξη. Όχι πως και η συνηθέστερη τοποθέτηση των γραμμάτων είναι λάθος.
Λάθος είναι αντί των γραμμάτων να τοποθετούνται διακοσμητικά.
Όταν υπάρχει χώρος μόνο για δύο γράμματα πρέπει να τοποθετούμε τα γράμματα Ω, Ν.
Και ποτέ Ο, Ν ή Ο, Ω.
Δεν είναι λοιπόν η τοποθέτηση με το άρθρο επάνω αιρετική, όπως πολλοί πιστεύουν. Και οι δύο περιπτώσεις είναι σωστές. Πολλές παλαιές εικόνες Βυζαντινές χρησιμοποιούν το «Ο» επάνω. Μετά από μεγάλη μελέτη τόλμησα και χρησιμοποιώ τον τρόπο αυτό.
Στη Ρωμαιοκαθολική εικονογραφία αγνοούνται τελείως τα τρία γράμματα. Όταν όμως παραλείπεται η επιγραφή «Ο ΩΝ» που είναι το σπουδαιότερο δογματικό στοιχείο της εικόνος του Χριστού, τότε παίρνουν χώρα δύο αιρετικές θέσεις.
α) Η αίρεση του Νεστοριανισμού, όπου υποβάλλεται η αίσθηση μόνον της ανθρώπινης παρουσίας του Κυρίου και
β) Ο Ιουδαϊσμός, όπου δεν είναι αποδεκτό ότι ο Χριστός είναι ο Ίδιος ο Κύριος της Παλαιάς Διαθήκης.
Δεν πρέπει λοιπόν να μας εκπλήσσει το γεγονός ότι πολλές αγιογραφίες στερούνται των γραμμάτων. Πολλοί από τους αγιογράφους αν και είχαν ταλέντο, δεν γνώριζαν τη δογματική σημασία των γραμμάτων, για το λόγο αυτό έκαναν λάθη.
Σήμερα όμως δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε διακοσμητικά παρά μόνον όταν φαίνεται ένα μέρος του φωτοστέφανου.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΞΕΝΟΠΟΥΛΟΥ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου